Nakłucie lędźwiowe

Igły używane do nakłucia lędźwiowego

Nakłucie lędźwiowe (ang. lumbar puncture) - wprowadzenie igły punkcyjnej do przestrzeni podpajęczynówkowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa w celu diagnostycznym (pobrania do badań płynu mózgowo-rdzeniowego), leczniczym (podanie leków lub zewnątrzoponowe nastrzyknięcie krwi własnej) lub wykonania znieczulenia (znieczulenie podpajęczynówkowe).

Pomiędzy IV a V kręgiem lędźwiowym, tj. poniżej dolnego końca rdzenia kręgowego, jama podpajęczynówkowa zawiera jedynie nić końcową i korzenie nerwów rdzeniowych, tworzące ogon koński. W tym odcinku pobiera się zwykle do badania płyn mózgowo-rdzeniowy bez obawy, że zostanie uszkodzony rdzeń kręgowy. Igłę wprowadza się do kanału, poniżej II kręgu lędźwiowego (zwykle pomiędzy III i IV kręgiem) przebijając więzadło żółte kręgosłupa oraz oponę twardą i pajęczynówkę rdzenia kręgowego. Korzenie nerwów rdzeniowych przy tym na ogół nie ulegają uszkodzeniu, gdyż będąc zawieszone w płynie mózgowo-rdzeniowym, usuwają się przed ostrzem igły.

Wskazania diagnostyczne do nakłucia lędźwiowego

• podejrzenie zakażenia OUN
• podejrzenie choroby autoimmunologicznej OUN
• podejrzenie choroby metabolicznej (zwłaszcza typu leukodystrofii)
• podejrzenie krwawienia do przestrzeni podpajęczynówkowej
• podejrzenie neuropatii
• napady drgawkowe przygodne o niejasnej etiologii
• drgawki gorączkowe o przypuszczalnym związku z zakażeniem oun
• podejrzenie innych chorób oun, w których diagnostyce przydatne może być badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

Wskazania terapeutyczne do nakłucia lędźwiowego

• zakażenia OUN wymagające dokanałowego stosowania antybiotyków
• choroba nowotworowa oun wymagająca dokanałowego stosowania cytostatyków
• doraźne obniżenie ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego

Przeciwwskazania do nakłucia lędźwiowego

• objawy wzmożonego ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego, zwłaszcza podejrzenie guza tylnego dołu czaszki
• zakażenie tkanek w okolicy nakłucia
• wady rozwojowe kręgosłupa i rdzenia kręgowego
• zaburzenia krzepnięcia krwi
• niewydolność krążeniowa lub oddechowa u niemowląt

Możliwe powikłania

• zespół popunkcyjny
• ból kręgosłupa
• wymioty
• nasilające się objawy oponowe
• krwawienie podpajęczynówkowe
• krwawienie podtwardówkowe
• krwiak nadtwardówkowy
• uraz więzadeł kręgosłupa
• uchwycenie korzeni nerwowych przez uszkodzoną oponę twardą
• ostre ropne zapalenie kręgów
• ropień
• pogorszenie przebiegu poprzecznego zapalenia rdzenia
• guz epidermoidalny (kilka lat po)

• Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom 2. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-031-0.